Η 13η Δεκεμβρίου 1943 αποτελεί την πιο μαύρη σελίδα της ελληνικής ιστορίας, την περίοδο της Γερμανική κατοχής _ Σφαγή των Καλαβρύτων.
Έχει χαρακτηριστεί σαν η πιο βαριά περίπτωση εγκλήματος στην Ελλάδα, κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Πολλοί λένε, πως στον πόλεμο και την αγάπη ,όλα επιτρέπονται. Οι πόλεμοι και ειδικά ο Β παγκόσμιος ωστόσο, μας απέδειξαν πως η φαντασία του ανθρώπινου είδους δεν έχει όρια, δυστυχώς προς το κακό. Έννοιες, όπως ο σεβασμός στο συνάνθρωπο, η ηθική, η αγάπη, η κατανόηση, τα όρια, είναι άγνωστες σε τέτοιους καιρούς.
Η ιστορία, μας έχει διδάξει πως οι φρικαλεότητες μακριά από τα πεδία μάχης, είναι ανήκουστες. Κάθε φορά χειρότερες, χωρίς έλεος, χωρίς διακρίσεις. Θύματα συνήθως, άμαχοι πολίτες που δε φταίνε πουθενά.
Η πιο μαύρη σελίδα της Ελλάδας στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, γράφτηκε στα Καλάβρυτα στις 13 Δεκεμβρίου του 1943. Ο ακριβής αριθμός των θυμάτων, δεν έχει οριστεί ακόμη και σήμερα. Σε μια εποχή που τέτοιου είδους μετρήσεις δεν ήταν εύκολες, αλλά και που υποψιάζομαι μετά από μια τέτοια ολική καταστροφή, μπορεί και κανείς να μην νοιάστηκε, για τον ακριβή αριθμό.
Η σφαγή των Καλαβρύτων – το χρονικό ενός αποτρόπαιου εγκλήματος
Το φθινόπωρο του 1943 γερμανική μεραρχία κινείται προς τα Καλάβρυτα, ώστε να αναγνωρίσει τις διαθέσεις Ελλήνων ανταρτών και να τις εξουδετερώσει, αφού αυτές απειλούσαν την οδική και σιδηροδρομική επικοινωνία, της Πάτρας με την Κόρινθο και την Τρίπολη.
Οι Έλληνες αντάρτες, πληροφορήθηκαν την άφιξη της μεραρχίας κι επιτέθηκαν σε αυτήν την 16η Οκτωβρίου. Οι Γερμανοί στρατιώτες, αιφνιδιάστηκαν και κάθε τους προσπάθεια για διαφυγή απέτυχε. Οι περισσότεροι από αυτούς, αιχμαλωτίστηκαν και οδηγήθηκαν στη σημερινή Κλειτορία, από άντρες του αντάρτικου σώματος.
Ακολούθησαν διαπραγματεύσεις, χωρίς ωστόσο να φτάσουν σε μια συμφωνία οι δύο πλευρές. Οι Γερμανοί αρνήθηκαν ανταλλαγή αιχμαλώτων, ενώ επιπλέον επιθυμούσαν να επιβάλλουν όρους νικητή σε ηττημένους. Οι Έλληνες απαιτούσαν την απελευθέρωση 50 Ελλήνων για κάθε Γερμανό αιχμάλωτο, πράγμα που οι Γερμανοί αρνούνταν.
Στις 5 Δεκεμβρίου 1943 Γερμανοί κατέστρεψαν το χωριό Δάρα κι εκτέλεσαν αγρότες της περιοχής. Οι Έλληνες αντάρτες που βρίσκονταν στην Κλειτορία, κατέφυγαν στο Πλανητέρο μαζί με τους Γερμανούς αιχμαλώτους, όπου κι εκεί τους εκτέλεσαν ομαδικά σε μια χαράδρα βάθους 80 μέτρων. Λέγεται, πως οι Γερμανοί στρατιώτες εκτελέστηκαν από άλλη ομάδα ανταρτών κι όχι από αυτή που τους αιχμαλώτισε.
Έπειτα δόθηκε διαταγή από τον στρατηγό Λε Σουίρ να εκτελεστεί όλος ο αντρικός πληθυσμός της περιοχής και να πυρποληθούν τα χωριά. Οι Γερμανοί επί τέσσερις ημέρες στα Καλάβρυτα (αφού είχαν εκτελέσει 143 άντρες και παιδιά κατά τη μετάβασή τους στην πόλη), καθησύχαζαν του άμαχους κατοίκους πως βρίσκονται εκεί, μόνο για αναγνώριση της περιοχής.
Στις 13 Δεκεμβρίου, συγκέντρωσαν όλο τον πληθυσμό της πόλη στο Δημοτικό Σχολείο και ξεχώρισαν τους άντρες και τους εφήβους άνω 13 ετών από τις γυναίκες, τους υπερήλικες και τα μικρότερα παιδιά.
Οι άντρες και οι έφηβοι οδηγήθηκαν στη Ράχη του Καππή, στις παρυφές της πόλης, σημείο προσεκτικά επιλεγμένο. Λόγω της αμφιθεατρικής κι επικλινής θέσης του λόφου, θα ήταν αδύνατη η διαφυγή των κρατούμενων, ενώ παράλληλα θα έβλεπαν τα φλεγόμενα Καλάβρυτα, κατά την εκτέλεσή τους.
Περίπου 500 άτομα (700 ή 800 κατά νεώτερες εκτιμήσεις), σκοτώθηκαν από τις ριπές των πολυβόλων. Διασώθηκαν μόνο 13 άτομα που πλακώθηκαν από τους νεκρούς. Το απόρρητο τηλεγράφημα που έστειλε η γερμανική μεραρχία καταδρομών προς το αρχηγείο τους την ίδια μέρα, αναφέρει πως εκτελέστηκαν 696 άνθρωποι στην περιοχή, στα πλαίσια των αντιποίνων. Δε γνώριζαν, πως υπήρχαν διασωθέντες.
Τα γυναικόπαιδα και οι ηλικιωμένοι κατάφεραν να αποδράσουν από το σχολείο στο οποίο κρατούνταν κλειδωμένοι, πριν η φωτιά πλαισιώσει το κτίριο. Τα Καλάβρυτα κάηκαν ολοσχερώς, αφού πρώτα λεηλατήθηκαν σπίτια και καταστήματα. Καταστροφές σημειώθηκαν και στα γύρω χωριά.
Η επόμενη μέρα, έμελλε να ήταν η χειρότερη που είχαν ζήσει ως τότε (και που θα ζούσαν στο μέλλον), όσοι διασώθηκαν.
Μνημεία αφιερωμένα στην 13η Δεκεμβρίου 1943
Σήμερα στην πόλη των Καλαβρύτων λειτουργεί το Μουσείο Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος, στεγαζόμενο στο δημοτικό σχολείο όπου έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο μνημείο αφού είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη σφαγή της 13ης Δεκεμβρίου 1943.
Δεν πρόκειται για έναν χώρο στον οποίο μπαίνεις για να περάσει η ώρα σου, χαζεύοντας εκθέματα. Εδώ μέσα δεν προσπάθησε κανείς να εκθειάσει, το πνεύμα του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού ή την παράδοση ενός τόπου. Εδώ έρχεσαι για να διδαχθείς ιστορία. Βγαίνοντας, κάτι μέσα σου θα έχει αλλάξει. Μη ντραπείς να κλάψεις ή να θυμώσεις. Μη φοβηθείς να ψιθυρίσεις πως είσαι άνθρωπος και πονάς.
Στη θέση που εκτελέστηκαν οι άντρες και τα παιδιά άνω 13 ετών, διατηρείται μνημείο σε ανάμνηση των πεσόντων εκείνης της τραγικής ημέρας. Βρίσκεται 500 μέτρα έξω από τα Καλάβρυτα στο δρόμο προς χιονοδρομικό κέντρο. Τα ονόματα που είναι χαραγμένα στις μαρμάρινες πλάκες αφορούν τις οικογένειες των εκτελεσθέντων. Οι ηλικίες δίπλα από τα ονόματα είναι απλώς τρομακτικές. Αναρωτιέσαι ποιοι μπόρεσαν και σκότωσαν παιδιά, δεκατριών ή δεκαπέντε χρονών.
Αγαπητοί φίλοι του karidotsouflo, σε κάθε σας ταξίδι μην παραλείπετε να μάθετε κάτι από την ιστορία του τόπου που επισκεφτήκατε. Ζώντας σε ένα πελώριο μουσείο (Ελλάδα) ας αφιερώσουμε χρόνο σε μουσεία, αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Είναι το λιγότερο που μπορούμε να κάνουμε γι αυτό τον τόπο.
