Αυτές είναι οι δέκα πολύ ξεχωριστές αλλά και χρήσιμες πληροφορίες, για τους φάρους της Ελλάδας και του κόσμου, που αξίζει να γνωρίζεις!
Διάβασε το άρθρο κι αν έχεις περισσότερες απορίες που δεν σου τις λύνει το παρόν κείμενο, ψάξε σε διαδίκτυο και εγκυκλοπαίδειες και διεύρυνε ορίζοντες. Δεν θα πάμε δα, να γίνουμε και φαροφύλακες. Αλλά, ποτέ… δεν ξέρεις.
Φαροφύλακας: ένα από τα πιο δύσκολα αλλά και σημαντικά επαγγέλματα
Γενικά, οι φάροι εκτός από σκηνικά σε ταινίες και μυθιστορήματα, αποτελούν ίσως τα πιο σημαντικά κτίρια μιας χώρας, η οποία βρέχεται από θάλασσα. Έχουν μια τεράστια ιστορία στους πέτρινους τοίχους τους να μας διηγηθούν και οι άνθρωποι που τους επάνδρωναν για χρόνια, είναι αφανείς ήρωες ενός επαγγέλματος, που συγκαταλέγεται στα πιο δύσκολα και απαιτητικά του κόσμου.
Μπορεί να ακούγεται μια χαλαρή δουλειά, ίσως και με μια δόση ρομαντισμού. Σκεφτείτε όμως τις νύχτες που είχε κακές θύελλες και πολύ κρύο και που υπήρχε μόνο ένας άνθρωπος στον φάρο. Το φως όμως, δεν έπρεπε να σβήσει. Γιατί εάν χανόταν η λάμψη, κινδύνευαν να πνιγούν, εκατοντάδες άνθρωποι στο πέλαγος. Ο ίδιος άνθρωπος έπρεπε να είναι ξύπνιος όλη νύχτα, να έρχεται αντιμέτωπος με αντίξοες συνθήκες, να επισκευάζει ζημιές.
Σκεφτείτε ακόμη πόσο έπρεπε να περπατήσουν φορτωμένοι με τρόφιμα, νερό, καύσιμη ύλη, και όλα τα μπαγκάζια τους, για να πιάσουν μια βάρδια που δεν ήξερα αν θα κρατούσε μια βδομάδα, έναν μήνα, ένα εξάμηνο. Σε πολλούς φάρους μάλιστα, οι φύλακες μάζευαν το βρόχινο νερό σε στέρνες κι αν ήταν ένας μόνος του, περίμενε να του φέρουν προμήθειες με γαϊδούρια ή φορτωμένοι, οι κάτοικοι του διπλανού χωριού. Άρα παιδιά ο φαροφύλακας δεν ήταν απλώς, ένας εργαζόμενος. Επιτελούσε έργο.
Οι φάροι εκτός από τον πύργο με το φανάρι που έφεγγε τις νύχτες είχαν και πολλούς βοηθητικούς χώρους. Όπως το σπίτι του φύλακα, κουζίνα, ξυλόφουρνο κ. α. Σήμερα αν οι φάροι στην Ελλάδα δεν είναι επανδρωμένοι, αφήνονται στην τύχη τους. Αν βρεθεί κάποιο ίδρυμα ή κάποια ιδιωτική πρωτοβουλία για να τους περιποιηθεί ή τους αναστηλώσει, πάλι καλά. Την ίδια στιγμή που στον υπόλοιπο κόσμο, οι φάροι που πλέον δεν έχουν φύλακες, λειτουργούν ως ξενοδοχεία ή εστιατόρια.
5 χρήσιμες πληροφορίες για τους φάρους και την ιστορία τους
Πριν πιάσουμε “βάρδια” ως φαροφύλακες, έλα να σου πω δυο τρία πολύ σημαντικά πραγματάκια, για τους φάρους:
- Η ύπαρξη φάρων είναι γνωστή από τα αρχαία χρόνια με τους πιο γνωστούς να είναι ο φάρος της Αλεξάνδρειας και ο Κολοσσός της Ρόδου. Ωστόσο υπάρχουν αναφορές για πρωτογενείς φάρους και στα ομηρικά έπη. Φωτιές δηλαδή σε λόφους ή κάστρα, για να διευκολύνεται η ναυσιπλοΐα.
- Σήμερα υπάρχουν πολλοί εντυπωσιακοί φάροι στον κόσμο αλλά την πρωτοκαθεδρία νομίζω, κατέχει το άγαλμα της Ελευθερίας στη Νέα Υόρκη, έστω κι αν στην πραγματικότητα δεν φωτοβολεί. Μην ξεχνάμε και τους δίχρωμους φάρους ή εκείνους που βρίσκονται πάνω σε ερημονήσια ή βράχους όπως αυτόν της Άνδρου.
- Στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, ο πρώτος φάρος που άναψε, ήταν αυτός της Αίγινας, το 1827. Όταν δηλαδή ορίστηκε πρωτεύουσα του νεοσύστατου ελληνικού κράτους. Γιατί όχι, δεν ήταν το Ναύπλιο πρώτη πρωτεύουσα της Ελλάδας, όπως νομίζουν οι περισσότεροι. Ο συγκεκριμένος φάρος καταστράφηκε αργότερα, από άγνωστη αιτία.
History Tip: Σε πολλές περιοχές η δουλειά του φαροφύλακα, πήγαινε από γενιά σε γενιά. Γι αυτό, το σπίτι της οικογένειας, βρισκόταν σε όσο το δυνατόν κοντινή θέση, με τον φάρο.
- Κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου, οι περισσότεροι φάροι καταστράφηκαν και παρέμειναν σβηστοί, αφού αποτελούσαν εύκολο στόχο των εχθρών, τόσο από τη στεριά όσο κι από τη θάλασσα. Η αποκατάστασή τους άρχισε αμέσως μετά την απελευθέρωση.
- Σήμερα το ελληνικό φαρικό δίκτυο αποτελείται από 1309 φάρους, φανούς και φωτοσημαντήρες. Καθόλου παράλογος ο αριθμός αν σκεφτεί κανείς πως η Ελλάδα μετράει περίπου 2.500 νησιά και η ακτογραμμή της, η οποία είναι μια από τις μεγαλύτερες στον κόσμο, αγγίζει σε μήκος τα 13.676 τ. χλμ.
Extra Fact: Δες την ιστορία και την εξέλιξη του φαρικού δικτύου στην Ελλάδα, πατώντας εδώ.
5 χρήσιμες πληροφορίες για τους φάρους και τη λειτουργία τους
- Οι φάροι γενικά διακρίνονται σε επανδρωμένους, έχουν δηλαδή φαροφύλακα και αυτόματους. Αρχιτεκτονικά διακρίνονται σε αυτούς που ο πύργος τους έχει στρογγυλό, τετράγωνο ή οχτάγωνο σχήμα.
- Φάροι πελαγοδρομίας, ονομάζονται οι φάροι που βρίσκονται σε μύτες (ακρωτήρια), σε επικίνδυνα δηλαδή σημεία. Η λάμψη τους έχει μεγαλύτερη εμβέλεια και ένταση ενώ πριν σβήσει το φως του ενός, πρέπει να έχει φανεί το φως του επόμενου, από τα διερχόμενα πλοία.
- Κάθε φάρος έχει τα δικά του χαρακτηριστικά και το δικό του ρυθμό στο φως. Κανόνας είναι, πως ποτέ ένας φάρος δεν φέγγει το ίδιο με έναν άλλο, στην ίδια γεωγραφική περιοχή. Αυτό γίνεται για να μην υπάρχει η παραμικρή πιθανότητα αποπροσανατολισμού των πλοίων, ιδίως τα παλαιότερα χρόνια. Γι αυτό τον λόγο, οι καπετάνιοι (κυρίως παλαιότερα) είχαν συνθηματική γλώσσα και λέξεις, ώστε να μετράνε την απόσταση από λάμψη σε λάμψη, υπολογίζοντας τα δευτερόλεπτα που μεσολαβούν κι ύστερα να επιβεβαιώνουν στον ναυτικό χάρτη, ποιο φάρο βλέπουν.
- Μπορεί να ακούγεται παράλογο, αλλά στην Ελλάδα, οι φάροι δεν κατασκευάστηκαν με μια λογική σειρά, αφού θα έπρεπε πρώτα να λειτουργήσουν εκείνοι που βρίσκονται σε επικίνδυνα περάσματα όπως στα ακρωτήρια του Ταινάρου και του Μαλέα στη Λακωνία. Ωστόσο, πρώτα άναψε για παράδειγμα ο φάρος του Γυθείου, και μετά από 24 χρόνια, ο φάρος του Καβομαλιά. Η εξήγηση είναι, πως τον 19ο αιώνα που φτιάχτηκαν οι περισσότεροι φάροι, δίχως να έχει συσταθεί ακόμη κάποια κρατική υπηρεσία, κατασκευάζονταν με βάση την τοπική κοινωνία και τις προτεραιότητες που έθεταν οι τοπικές αρχές.
- Οι φάροι δεν είναι χτισμένοι τυχαία αφού σύμφωνα με το ύψος του πύργου και το ύψος της βάσης του από την επιφάνεια της θάλασσας, παίζουν σημαντικό ρόλο στη φωτοβολία του μηχανήματος. Όπα! Και τι θα πει φωτοβολία; Φωτοβολία η οποία μετριέται σε ναυτικά μίλια (1 μίλι = 1.852 μέτρα) είναι η ακτίνα ορατότητας του φωτός. Εστιακό μήκος που μετριέται σε μέτρα, είναι η απόσταση από το σημείο που εκπέμπεται το φως μέχρι την επιφάνεια της θάλασσας ή τη γέφυρα του πλοίου.
History Fact: Ξέρατε ότι στους ελληνικούς φάρους, έχουν υπηρετήσει και γυναίκες; Σύμφωνα με τα αρχεία της υπηρεσίας των φάρων του πολεμικού ναυτικού, έχουν υπηρετήσει 50 γυναίκες στους φάρους, οι οποίες κάλυπταν κενές θέσεις. Η σύμβασή τους ήταν δίμηνη και δεν πληρούσαν κάποια κριτήρια. Συνήθως ήταν κόρες ή σύζυγοι, των ήδη μόνιμων φαροφυλάκων.
Mystery Fact: Τον Δεκέμβριο του 1900, στα νησιά Φλάναν της Σκωτίας, εξαφανίστηκαν μυστηριωδώς 3 φαροφύλακες. Αυτή η παράξενη ιστορία που άφησε πολλά αναπάντητα ερωτήματα, έγινε ταινία 2019. Για την μυστηριώδη αυτή ιστορία δες εδώ και για την ταινία δες εδώ.
Επίλογος ενός αφιερώματος που απόλαυσα
Αυτές ήταν οι 10 χρήσιμες πληροφορίες για τους φάρους γενικά. Εγώ όμως, ξεκίνησα να γράψω ειδικά, για τους φάρους της Λακωνίας. Κάτι το οποίο δεν χώρεσε σε αυτό το άρθρο. Γι αυτό ακολουθεί μέρος δεύτερο με όλους τους φάρους του νομού, χρήσιμες πληροφορίες γι αυτούς και τον τρόπο που θα τους προσεγγίσεις.
Karidotsouflo απωθημένα: Θα ήθελα να έχω γνωρίσει κάποιον φαροφύλακα, από κοντά! Κι επειδή ένας από τους πόθους μου είναι να γίνω μια μέρα συγγραφέας, θα ήθελα να πάω να μείνω σε ένα φάρο, για να γράψω ένα βιβλίο. Αυτά δεν σας ενδιαφέρουν, αλλά κάπου έπρεπε να τα πω…
Extra Tip: Πολύ χρήσιμα πράγματα για τους φάρους βρήκα εδώ.
Αν σου αρέσει η παρέα μας, που δεν βρίσκω τον λόγο να μην σου αρέσει εδώ που τα λέμε, ακολουθήστε με και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Ξέρεις, τα γνωστά: Facebook, Instagram, YouTube και Tik Tok!
Αν έχεις απορίες, έστω να προσθέσεις ή να αφαιρέσεις κάτι στα παραπάνω, άφησέ μου ένα σχόλιο. Αν δεν βρίσκεις χρήσιμο αυτό το άρθρο, ψέματα λες. Αν ήταν αδιάφορο, δεν θα έφτανες ως τον επίλογο.
Υπογραφή
Karidotsouflο ή Ελένη… το ίδιo μας κάνει!
